Każdy ma prawo, z różnych powodów, odmówić przyjęcia spadku. Można tego dokonać zarówno za życia spadkodawcy, w porozumieniu z nim, jak i po jego śmierci.
Zrzeczenie się dziedziczenia
Spadkobierca ustawowy może przez umowę z przyszłym spadkodawcą zrzec się dziedziczenia po nim. Jest to umowa między spadkobiercą ustawowym a przyszłym spadkodawcą, w rezultacie której spadkobierca nie dziedziczy ani aktywów, ani pasywów, a zachowek nie może być dochodzony. Co więcej, jeśli nie postanowiono inaczej, zrzeczenie obejmuje również zstępnych zrzekającego się, zaś jej zawarcie wymaga formy aktu notarialnego. Może być ona w każdej chwili (do chwili śmierci przyszłego spadkodawcy) uchylona, lecz wymaga to kolejnej wizyty w kancelarii notarialnej.
Odrzucenie spadku
Z chwilą śmierci spadkodawcy nabywa się spadek z mocy prawa. Jednak w ciągu sześciu miesięcy od dnia, w którym spadkobierca, dowiedział się o tytule swego powołania (czy to z testamentu czy z ustawy), może on bądź przyjąć spadek bez ograniczenia odpowiedzialności za długi (przyjęcie proste), bądź przyjąć spadek z ograniczeniem tej odpowiedzialności (przyjęcie z dobrodziejstwem inwentarza), bądź też spadek odrzucić. Brak oświadczenia spadkobiercy w tym terminie jest równoznaczne z przyjęciem spadku z dobrodziejstwem inwentarza.
Oświadczenie o odrzuceniu spadku może być złożone ustnie u notariusza w powyżej wskazanym terminie, co notariusz potwierdza sporządzonym protokołem. Gdy do takiego odrzucenia spadku dojdzie, do dziedziczenia dochodzą kolejne osoby, zgodnie z ustawowym porządkiem. W przypadku konieczności odrzucenia spadku w imieniu osoby małoletniej, reprezentowany jest on przez przedstawiciela ustawowego, którym zazwyczaj jest rodzic. Wymagane jest wtedy uzyskanie zgody sądu rodzinnego, gdyż czynność ta przekracza zakres zwykłego zarządu majątkiem małoletniego.
Informacje i dokumenty niezbędne do odrzucenia spadku
- dane osobowe składającego oświadczenie (imiona, nazwisko, imiona rodziców, numer dowodu osobistego lub paszportu i termin ich ważności, PESEL, adres zamieszkania),
- odpis skrócony aktu zgonu spadkodawcy (w przypadku kolejnych odrzuceń spadku po tym samym spadkodawcy wystarcza odpis skrócony aktu zgonu przedłożony przez pierwszego z odrzucających),
- informacja o ostatnim miejscu zamieszkania oraz ostatnim miejscu zwykłego pobytu spadkodawcy,
- informacja o testamentach sporządzonych przez spadkodawcę,
- informacja o osobach, które spadek już odrzuciły,
- imiona, nazwiska oraz adresy zamieszkania dalszych potencjalnych spadkobierców,
- w przypadku odrzucenia spadku w imieniu małoletniego dziecka – prawomocne postanowienie Sądu Rejonowego zezwalającego na taką czynność.